Dünya futbolunun bahisle imtihanı! Bağımlılık artıyor…
Ayhan ŞENSOY – AJANSSPOR
Son 10 yılda resmi maç sayısı yüzde 30 arttı. Bahis şirketlerinin talebi dünyada her saat maç oynanması istikametinde. FIFA ve UEFA da bahis firmaları ne isterse yapma eğiliminde… Son olarak UEFA, Şampiyonlar Ligi’nde bu dönem formatı değiştirerek maç sayısını arttırdı. FIFA ise Dünya Kupası’nda kadro sayısını 32’den 48’e çıkardı.
Premier Lig idaresinden bahis önlemi
İngiltere Premier Lig’de 2024-2025 döneminde gayret eden 20 gruptan 11’inin ana sponsoru bahis şirketleri. Bahis markaları yalnızca bu dönem İngiltere League One’da forma mutabakatları için yaklaşık 135 milyon dolar harcadı. Profesyonel liglerin ana sponları bahis şirketleri. Bristol Üniversitesi’nden yapılan araştırmada bahis reklamlarının bu sezon Premier Lig maçlarında bir evvelki yıla nazaran %165 daha fazla olduğunu gösteriyor.
İngiltere nüfusu yaklaşık 70 milyon. Ülkede nüfusun yüzde 20’si bahis ya da kumar oynuyor. İngiltere Premier Lig idaresi mevcut sponsorluk mutabakatlarının sona ermesini bekliyor. 2026 yazından sonra bahis şirketleri Premier Lig ekiplerine forma sponsoru olamayacak. Lig idaresi oyuna ziyan verdiği gerekçesiyle bu türlü bir karar aldı.
Kulüplerin bahis firması sponsorluğu bağımlılığı artıyor
Dünyada bahis bağımlığının en yüksek olduğu ülkelerden biri Avustralya. Bu ülkede yapılan bir araştırma, tuttukları ekibin formasında bahis reklamı gören futbolseverlerin bahis bağımlılığını arttırdığı tarafında. Belçika ve İtalya üzere ülkelerde bahis şirketlerinin forma sponsorluğu yasak. Burada bahis ve kumar sitelerinin kurnazlığı devreye giriyor. Bahis ve kumar siteleri, kulüplerle kendilerine ilişkin hayır kurumları, haber siteleri ya da cümbüş web siteleri logolarıyla sponsorluk mutabakatları yapıyorlar. Şampiyonlar Ligi’nde finale kalan Inter ve Belçika grubu Club Brugge ile yaptıkları muahedeler üzere…
Bahis şirketleri son 1 yılda futbol kulüplerine büyük yatırım yaptı
Dünya futbolunda Asya bahis şirketlerinin tesiri çok büyük. Bu şirketler bir yandan kulüpler üzerinden görünürlüğünü arttırmak isterken, öbür tarafta bağımlılığı arttırmak için psikologlarla çalışıyorlar. Son 1 yılda 300’e yakın üst seviye kulüple sponsorluk mutabakatları imzaladılar. Bilhassa Avrupa’nın tanınan gruplarını tercih ediyorlar. Yaklaşık 15 milyar dolar bütçe ayırdılar. Bu sayılar yüksek gelebilir fakat 2024 yılında bahis ve kumar dalının yıllık cirosu 5 trilyon dolara ulaştı. Bu sayının 1.9 trilyon doları yasa dışı olarak oynanıyor.
Bahis ve kumar şirketleri hem kulüpleri hem taraftarları bağımlı yaptı
Türkiye de dahil birçok ülke bahis ve kumar bağımlığıyla çaba ediyor. Lakin işin öbür tarafı vahim… İspanya’da yapılan bir araştırmada kulüplerin mevcut ekonomilerini yönetmeleri için bahis ve kumar şirketlerinden gelecek sponsorluk mutabakatlarına gereksinim duyduğu istikametinde. Avrupa kıtasındaki 31 ülkenin 14’ünün lig sponsoru bahis ve kumar siteleri. Bu da karşımıza şu sonucu çıkarıyor: Bahis ve kumar şirketleri yalnızca oynayanları değil kulüpleri de kendilerine bağımlı yapmış.
Dünyanın önde gelen bağımlılıkla çaba merkezlerinden Gambling with Lives (Hayatla kumar oynamak) bahis ve kumar dalına savaş açtı. Bu vakıf futbolda bahis ve kumar şirketlerinin reklam mutabakatlarını iptal ettirmek istiyor. The Big Step (Büyük adım) mottosuyla yapılan tertibin sorumlusu Tom Fleming, ‘’Bahis ve kumar bağımlığından kurtulmak isteyen birçok futbolsever maçları izleyemiyor. Zira maçlar sırasındaki bahis şirketlerinin reklamları bağımlılığı tetikliyor.’’ dedi.
Hollanda evvel müsaade verdi, sonra iptal etti
Football Benchmark’tan Pedro Iriondo, “Kulüpler ana sponsor ya da forma sponsoru için büyük markalarla muahede yapabilirler lakin bahis şirketleri çok büyük ödemeler yapabiliyor. Öteki dalların bununla müsabakası güç görünüyor’’ dedi.
Bahis ve kumar şirketleri futbol kulüplerine büyük yatırımlar yaparken, ülkelere çok büyük maliyetler çıkarıyorlar. İtalya tüketici hakları başkanı Gabriele Melluso, “Bahis ve kumar reklamlarının ülkede müsaade verilmesi Serie A kadrolarına da yıllık 100 milyon euro gelir sağlayacak fakat öteki tarafta bağımlığı arttıracak. Kumar ve bahis bağımlılığının tedavisi için gereken kamu harcamaları göz önüne alındığında topluma milyarlarca dolarlık sıhhat maliyeti yüklenecek” dedi.
Hollanda’da da emsal bir fikir değişikliği yaşandı. Futbol için kumar sponsorlukları 2021 yılında yasallaştırıldı. Lakin kısa müddette ülkede bahis ve kumar bağımlığında önemli bir artış yaşandı. Bu yasa geçen yıl geri çekildi. Temmuz 2025’ten sonra kulüplerin bahis ve kumar şirketleriyle sponsorluk mutabakatları yapması yasaklandı. Hollanda Eredivisie’de bu dönem uğraş eden 18 ekibin 6’sının ana sponsoru bahis ve kumar şirketleriydi. Dünya Sıhhat Örgütü’nün Kumar Bozukluğu Uzman Kümesi üyesi Charles Livingstone, ‘’Araştırmalar sonucunda kumar ve bahis reklamlarına ne kadar çok maruz kalırsanız, oynama olasılığınızın o kadar yüksek olduğunu açıkça gösteriyor’’ dedi.
Kara listedeki şirketler kulüplere sponsor oldu
Sezon başında Galatasaray’ın, uzantısı yaşa dışı bahis ve kumar sitesi olan bir firmayla yaptığı sponsorluk muahedesi çok tartışılmıştı. Muahede daha sonra reaksiyonlar üzerine iptal edilmişti. İtalya ve Estonya’da da bu türlü bir olay yaşandı. Milan, İtalya’da lisansı olmayan bir marka ile sponsorluk muahedesi yaptı. Estonya’da 2 kez lig şampiyonu olan Nõmme Kalju için de tıpkı durum geçerli. Bahis ve kumar dostu Curaçao’da kayıtlı bu şirketler İtalya ve Estonya’da kara listede. Fakat iki ülkede de erişilebilir durumdalar. İtalya ve Estonya’daki yetkililerin bu durum karşısında bir atak yapmamaları dikkat alımlı.
